حیوان آزمایشگاهی چیست؟

حیوان آزمایشگاهی حیوانی است که از نظر آناتومی و فیزیولوژی بیشترین شباهت را به انسان داشته باشد و بتوان بیماری های انسانی و موضوعاتی که انجام آن روی انسان مقدور نمی باشد را روی آن ها انجام داد ؛ یعنی بتوان مراحل آزمایش و درمان یک بیماری را قبل از تست روی انسان، روی حیوان بسنجیم. این حیوانات عموما کوچک و کم هزینه هستند و شرایط نگهداری آسان دارند.

دانستن این نکته جالب توجه است که در دنیا از حیوانات آزمایشگاهی ، به عنوان محیط کشت زنده یاد می شود.

چرا حیوانات آزمایشگاهی مهم هستند؟

تحقیقات حیوانی ، دانش و درک ما را از نحوه کار انسان ها و حیوانات ارتقا می دهند. استفاده از حیوانات آزمایشگاهی به ما اجازه می دهد تا :

  • بیماری ها را مطالعه کنیم
  • داروها و درمان های جدید را توسعه دهیم
  • ایمنی داروها و درمان های جدید را آزمایش کنیم

توجه به این نکته مهم است که اگر تا به حال دارو مصرف کرده اید، آزمایش خون یا دیالیز کلیه داده اید، از تحقیقات حیوانی سود برده اید.

امروزه روش های جایگزینی برای مشاهده تاثیر آزمایشات بر روی انسان نیز وجود دارند و در بسیاری از موارد، محققان در فاز های اولیه از این روش ها استفاده میکنند. در ادامه برخی از این روش ها یاد شده است:

  • استفاده از دیتا بیس ها
  • بهره مندی از مدل سازی کامپیوتری
  • آزمایش بر روی سلول های رشد یافته در کشت

موارد فوق  می توانند به عنوان مثال  به درک چگونگی تأثیر ژن ها بر عملکرد یک سلول کمک کنند.

سلول‌های کشت ‌شده همچنین به ما اجازه می‌دهند پتانسیل «داروهای جدید» را برای فعالیت‌های دارویی بررسی کنیم.

هرچند که روش های جایگزین حیوانی برای تحقیقات اولیه کافی میباشند اما برخی از جنبه های تحقیقات ممکن است نیاز به استفاده از بافت ها یا اندام ها (به عنوان مثال قلب یا ماهیچه) داشته باشد که از یک حیوان گرفته شده است. این امکان آزمایش داروهای جدید را فراهم می کند.

گاهی اوقات، تحقیقات نیاز به استفاده از حیوانات کامل دارد. این موضوع می تواند به کشف کردن موارد زیر کمک کند:

  • نحوه برخورد بدن با یک دارو چگونه است؟
  • چقدر دارو لازم است تا اثر پزشکی خود را ایجاد کند؟
  • دوز بی خطر چقدر است؟

انسان و حیوانات در بسیاری از فرآیندهای اساسی مشترک هستند. مطالعات بر روی حیوانات می تواند اطلاعات مهمی را قبل از شروع به تحقیق در انسان ارائه دهد.

مزایا استفاده از حیوانات آزمایشگاهی چیست؟

  1. مزیت اصلی آزمایش بر روی حیوانات این است که به محققان در یافتن داروها و درمان هایی برای بهبود سلامت و پزشکی کمک می کند. بسیاری از درمان های پزشکی با آزمایش حیوانی امکان پذیر شده است، از جمله داروهای سرطان و HIV، انسولین، آنتی بیوتیک ها، واکسن ها و بسیاری موارد دیگر.
  2. آزمایش بر روی حیوانات برای بهبود سلامت انسان حیاتی تلقی می شود و همچنین به همین دلیل است که جامعه علمی از استفاده از آن حمایت می کند. در واقع، افرادی نیز وجود دارند که با آزمایش روی حیوانات برای مواد آرایشی مخالف هستند اما همچنان از آزمایش حیوانی برای دارو و توسعه داروهای جدید برای بیماری ها حمایت می کنند.
  3. جنبه مهم دیگری که باید به آن توجه داشت این است که آزمایش حیوانی به اطمینان از ایمنی داروها و بسیاری دیگر از موادی که انسان استفاده می کند یا به طور مرتب در معرض آنها قرار می گیرد، کمک می کند. داروها به طور خاص می توانند خطرات قابل توجهی را با استفاده از خود به همراه داشته باشند، اما آزمایش بر روی حیوانات به محققان این امکان را می دهد که در ابتدا ایمنی داروها را قبل از شروع آزمایشات روی انسان ارزیابی کنند. این به این معناست که آسیب انسان کاهش می‌یابد و جان انسان‌ها نجات می‌یابد.
  4. دانشمندان معمولاً از حیوانات برای اهداف آزمایشی استفاده می کنند زیرا آنها را شبیه به انسان می دانند. با وجود اینکه محققان محدودیت‌ها و تفاوت‌های بین انسان و حیوانات را تشخیص می‌دهند، اما آزمایش بر روی حیوانات انجام می‌شود، زیرا مشاهده شده است که آنها بیشترین شباهت را در تاثیر آزمایشات بر روی انسان دارند.

 

انواع حیوانات آزمایشگاهی چیست؟

حیوانات آزمایشگاهی رایج عمدتا در ۲ دسته تقسیم بندی می شوند :

موش‌های کوچک آزمایشگاهی و رت ها تقریبا ۹۵ درصد از حیوانات آزمایشگاهی را تشکیل می‌دهند.

انسان، موش و سایر پستانداران تقریباً 80 میلیون سال پیش اجداد مشترکی داشتند. بنابراین ژنوم همه پستانداران به طور قابل توجهی مشابه است. مقایسه توالی DNA سگ یا گاو با انسان از لحاظ نظری بسیار مفید خواهد بود.

موش مزایای بزرگی نسبت به سایر حیونات آزمایشگاهی دارد. زاد و ولد آنها با سرعت بالایی انجام میشود و در هر زایمان میتوان حداکثر تا ۱۲ سر موش را در زمان کوتاهی تولید کرد و مورد استفاده قرار داد. علاوه بر اینکه می‌توان ژن‌ها را به راحتی در توالی ژنوم موش یافت، بلکه می‌توان عملکرد آن ژن‌ها را در موش نیز به صورت تجربی آزمایش کرد. بنابراین، دانشمندان می‌توانند تأثیر تغییرات DNA را که در بیماری‌های انسانی رخ می‌دهد، در موش‌ها تقلید کنند و عواقب این تغییرات DNA را به دقت مطالعه کنند. موش به عنوان یک مدل آزمایشگاهی همچنین فرصتی برای آزمایش عوامل درمانی احتمالی و ارزیابی اثرات دقیق آنها را فراهم می‌کنند.

به طور متوسط، مناطق کد کننده پروتئین ژنوم موش و انسان 85 درصد یکسان هستند. برخی از ژن ها تا 99 درصد یکسان هستند در حالی که برخی دیگر تنها 60 درصد یکسان هستند. مناطق کد کننده از نظر تکاملی حفظ شده اند و به همین دلیل دارای شباهت زیادی هستند . در مقابل، مناطق غیر کد کننده بسیار کمتر شبیه هستند (فقط 50 درصد یا کمتر). بنابراین، هنگامی که یک ناحیه  تصادفی DNA یکسان از انسان و موش را مقایسه می‌کنیم، مناطق کد کننده ی پروتئین شباهت بیشتری نسبت به مناطق غیر کد کننده دارد.